در اثر حاضر, نویسنده بر آن است ضمن بررسی تحولات سدههای اخیر ایران, فرایند تکوین هویت ملی نوین ایران را از عصر صفویه تا دوران معاصر تشریح نماید . در بخش نخست کتاب, ((تاریخ تحولات ایران از صفویه تا دوران معاصر)) با این مقولات تبیین میشود :((ظهور شیعیان صفوی یا اعظم حوادث ایران و اسلام)) ; ((بیش از نیم قرن(دوران گذار از نادرشاه افشار تا آغامحمدخان قاجار))) ; ((عوامل مختلف برای درک تاریخ ایران تا آغاز قاجاریه و تطبیق آن با شالوده نظام قجری)) ;((دوران قاجاریه(از ابتدای قاجاریه تا آغاز دوره ناصری))) ; ((ایران و نیم قرن پادشاهی ناصرالدین شاه)) ;((تحلیلی از وضعیت ایران در دوران سلطنت مظفرالدین شاه و بحث پیرامون چند قرارداد استعماری)) ;((وقایع دههها و سنوات پایانی قاجاریه)) ;((سیاست ایرانشناسی و نقد کتب تاریخی)) ; ((مقدمات فکری و سیاسی پیدایش دوران پهلوی و مسئله دین و دولت و تجدد)) . در بخش دوم, طی یک تحلیل تاریخی, روابط دین و دولت و تجدد و نقش آفرینیها و عملکرد ویژه هر یک در ارتباط با حوادث و وقایع در قالبی از((اندیشه سیاسی)) و ((اندیشه تاریخی)) بازنگری و تبیین شده است .عناوین فصلهای این بخش عبارتاند از :((بررسی ده واقعه و موج تاریخی در پنج قرن اخیر)) ;((ملاک خدمت و خیانت براساس موازن مثبت و منفی در تاریخ تحولات ایران و بحث ارتجاع روشنفکری از معاهده ترکمانچای تا تحریم تنباکو)) ;((علل و عوامل مظلومیت, شهادت شیخ فضلالله نوری(اتحاد موقت سکولاریزم و تسامح علیه اصولگرایی دینی و ورود خط التقاط و تساهل در یک انقلاب مقدس ملی))) ;((دو سطح تحلیل تاریخ تحولات ایران(اصول اندیشه تعالی در نقد…اندیشه ترقی))) .در بخش سوم که((واژهشناسی سیاسی تاریخ تحولات سیاسی ایران)) نام گرفته, شرحی از واژههای سیاسی خاص تاریخ معاصر ایران فراهم آمده است .