رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مطرح کرد،
استعمار ذهن؛ خطرناک‌ترین شکل استعمار
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، استعمار ذهنی یا سایبری را خطرناک‌ترین شکل استعمار دانست و گفت:این استعمار بر پایه نظام مرکز و پیرامون شکل گرفته و انقلاب اسلامی ایران با برهم‌زدن این منطق، معادلات سنتی قدرت را تغییر داده است.
دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در نشست تخصصی «استعمارشناسی ایرانی» که چهارشنبه ۲۵ تیرماه ۱۴۰۴ در محل تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد ضمن معرفی کتاب «مقدمه مطالعات عالی استعمارشناسی» پرداخت و گفت: این کتاب که به زبانهای عربی و انگلیسی نیز به چاپ رسیده است، نوعی مقدمه برای مجموعه تخصصی استعمارشناسی در ایران محسوب می شود و مدخل شناخت ۳۰ اثر برتر در زمینه موضوعات استعمارشناسی است.
وی ادامه داد: مجموع این آثار می‌تواند نگاهی جامع و بین رشته‌ای و تخصصی در سطح عالی دانشگاهی و پژوهشی برای فهم ماهیت و ادوار و نتایج پدیده استعمار به خواننده ارزانی دارد. فهم این منطق البته ما را به سایر مباحث کلیدی و مهم جامعه رهنمون خواهد کرد.
نجفی با بیان اینکه پدیده استعمار یک پدیده جهانی است و دو شبهه در این خصوص وجود دارد، افزود: نخستین شبهه این است که عده‌ای تصور می‌کنند، دیگر هیچ کشوری مستعمره کشور دیگری نیست و شبهه دیگر اینکه کشور ایران هیچ‌گاه مستعمره مستقیم نبوده است.
وی ادامه داد: درست است که استعمار پدیده جهانی است و ویژگیهای جهانی دارد اما کشورهای مختلف نسبت به این پدیده آسیبهای متفاوتی دارند.در واقع کشور ایران نیمه مستمعره است به این معنی که نه مستعمره مستقیم بوده و نه به صورت کامل از استعمار جدا بوده است.
نیازمند آسیب‌شناسی جدی در پدیده استعمار هستیم
نجفی در ادامه گفت: پدیده استعمار شبکه بسیار پیچیده‌ای دارد و از همین رو نیاز به آسیب‌شناسی جدی دارد. در واقع استعمار پدیده تازه‌ای نیست بلکه از ۲۰۰ سال پیش مطرح است و نیاز به مطالعه و پژوهش دارد، استعمار سایبری یا ذهن بدترین مدل استعمار است.
وی با اشاره به اینکه کشورهای دارای فناوری هسته‌ای مانند هند، برزیل و پاکستان با پذیرش نقش پیرامونی مشکلی ندارند، تأکید کرد: ایران حاضر به پذیرش نقش حاشیه‌ای نشده است و همین ایستادگی، دلیل اصلی فشارهاست.
از شرق‌ستیزی تا ایران‌ستیزی و اسلام‌ستیزی
دکتر نجفی در ادامه گفت: تقابل شرق و غرب از گذشته تاریخی برخوردار است؛ زمانی یونان و ایران، سپس پرتغال، اسپانیا، انگلستان، فرانسه و اکنون آمریکا در این مسیر استعمارگری بوده‌اند و ایران همواره در برابر آن‌ها مقاومت کرده است.
وی با اشاره به جنگ‌های صلیبی و پیروزی‌های مسلمانان در ۶ نبرد از ۸ جنگ، افزود: غرب با گذار از شرق‌ستیزی به ایران‌ستیزی و سپس اسلام‌ستیزی رسیده و در عصر حاضر این سه نوع ستیز هم‌زمان در حال اجرا هستند.
نیاز به بازتعریف استعمار و بیداری اسلامی
نجفی در پایان تأکید کرد: شناخت دقیق استعمار نیازمند استفاده از سه منبع اصلی تجربه جهانی، تجربه ملی و بیداری اسلامی است و بیداری اسلامی به ما کمک کرده است تا به فهمی از استعمار برسیم که پیش از این درک نشده بود.