روزنامه ایران در شماره ۷۸۴۴، تاریخ ۱۸ بهمن ۱۴۰۰، درباره اینکه چرا در ایران انقلاب شد و چرا انقلاب ایران «اسلامی» شد، میزگردی با حضور دکتر موسی نجفی (دکترای اندیشه سیاسی و رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، دکتر یحیی فوزی (دکترای علوم سیاسی و استاد دانشگاه و پژوهشگر تحولات سیاسی و فکری ایران معاصر)، دکتر سیدجواد میری (جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) و دکتر محمدعلی فتح‌اللهی (دکترای علوم سیاسی و پژوهشگر تحولات سیاسی ایران)، تشکیل داد.
در این میزگرد ریشه‌های هویتی انقلاب ایران و سهم آن در ساخت تمدن نوین اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفت که ماحصل آن پیش‌روی شماست:
روزنامه ایران: وقتی دلایل و ریشه‌های بروز انقلاب اسلامی ایران را بررسی می‌کنیم از سوی انقلاب‌پژوهان داخلی و حتی تحلیلگران بین‌المللی، مجموعه‌ای از عوامل ذکر می‌شود که اغلب هم علل سیاسی- اجتماعی و اقتصادی مورد اشاره قرار می‌گیرد. اما کمتر، انقلاب ما به‌عنوان پاسخی به دغدغه «هویتی – فرهنگی و تمدنی» ایرانیان، مورد مداقه قرار گرفته است. طرفداران این نظریه معتقدند انقلاب ایران اساساً از رهگذر خصلت فرهنگی و هویتی‌اش از سایر انقلاب‌ها اعم از انقلاب فرانسه و روسیه متمایز می‌شود. به تعبیری «ایرانیت» و «اسلامیت» انقلاب ما از رهگذر «ساحت هویتی» قابل بررسی است.
دکتــر موســی نجفــی:
در خصــوص بحثهایــی که طرح شــد، یــک جاهایی نقد و جاهایــی تکملــه دارم. اگــر انقــلاب را بــه مثابــه درختــی ریشــه دار در نظــر بگیریــم، اغلــب مخالفــان چــون از میــوه و ثمــرات آن خوششــان نمی آیــد، در بحثهایــی کــه کل در مــورد انقــاب طــرح می کنند، اساســا درخت و ریشه را انکار می کنند. برخی از این
هــم فراتر رفته )یروانــد آبراهامیان در کتاب
»ایــران بیــن دو انقـلـاب«( و میگوینــد چــرا
درخت اینگونه شــد؟ و در نهایت می کوشند
تا انقلاب را به عنوان یک فریب نشان دهند.
از ایــن رو، ضــروری میدانــم کــه به ســه
پرســش بنیــادی در مــورد انقــاب اسـلـامی
ایــران بپــردازم؛
نخســت آنکه، چرا اسـلـام؟
دوم : چــرا در ایــران؟
سوم : چــرا انقــلاب؟
میگوییــم انقلاب اسلامی ایران« ولی هر کدام از این ســه مؤلفه »انقلاب«، »ایران« و »اسلام« را
ســاده می گیریم. می توانســت انقلابی نشود
بلکــه تحولــی اســلامی – ایرانــی باشــد، کما
اینکه در مشــروطه هم به همین شکل پیش
رفــت. می توانســت ایرانــی باشــد، انقلابــی
باشد، اما اسلامی نباشد. می توانست انقلاب
اســلامی باشد و در ایران نباشد، این سه باید
به هم یک ربطی داشته باشند.
اما چه ارتباطی؟
مشروح میزگرد علمی از اینجا قابل مشاهده می‌باشد.