فرهنگ جنبه معنوی تمدن و تمدن جنبه مادی فرهنگ است

موسی نجفی رئیس پژوهشکده فرهنگ، انقلاب و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی عصر امروز ۲ اسفندماه در افتتاحیه سومین هفته علمی تمدن نوین اسلامی که در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، درباره نسبت فرهنگ با تمدن از نگاه شهید مطهری به ارائه سخن پرداخت و گفت: فرهنگ جنبه معنوی تمدن است و تمدن جنبه مادی فرهنگ. شهید مطهری نیز بعد مادی و ابزاری فرهنگ را تمدن می‌دانند.

وی با اشاره به نسبت فرهنگ و تمدن افزود: تمدن مفهومی فکری است. به طور کلی فرهنگ‌ها وقتی به نمونه عالی‌تر خود تبدیل می‌شوند٬ به تمدن رسیده‌اند.

مدیر گروه اندیشه سیاسی دانشکده الهیات و فلسفه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی گفت: فرهنگ برای تبدیل به نمونه عالی٬ نیاز به ابزار دارد و البته آن ابزار تنها تمدن نیست. زمانی فرهنگ اسلامی توانسته است به نمونه عالی خود تبدیل شود. چه تمدنی اسلامی و چه هر تمدنی٬ تمدن مسلمانان است؟ اساسا این تفکیک اشتباه است. شیعیان نیز در تمدن گذشته اسلامی نقش داشته‌اند٬ اما نقش حداقلی ایفا کرده‌اند.

وی ادامه داد: نظام سیاسی خلفا جزو تمدن اسلامی محسوب نمی‌شوند. رشد جامعه اسلامی بستگی به رشد علم و شاگردپروری امام صادق(ع) و صحیفه امام سجاد(ع) و رشد دانشمندان اسلامی بوده است و توقف این رشد خلفا هستند به همین دلیل نیز ائمه(ع) علیه جامعه اسلامی قیام نمی‌کنند بلکه علیه نظامی که بر جامعه اسلامی حاکم است یا قیام می‌کنند یا موضع مستقل می‌گیرند ما نیز موضع ائمه را می‌پذیریم.

به گفته نجفی تمدن برتر مهدوی٬ تمدنی است که جامعه مسلمان به خاطر حضور انسان کامل و امام معصوم به جامعه اسلامی تغییر پیدا می‌کند.

مدیرگروه اندیشه سیاسی دانشکده الهیات و فلسفه واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه انقلاب اسلامی نیز به واسطه حضور ولی فقیه جامعه مسلمان را به جامعه اسلامی تبدیل کرده است اظهار کرد: تمدن گذشته٬ تمدن مسلمانان است و هرچه حرکت تشکیکی به طرف انسان کامل یا ولی فقیه به عنوان حلقه واسط است٬ به سمت اسلامی‌شدن حرکت می‌کند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: انقلاب اسلامی وارث تمدن گذشته اسلام٬ تمدن شیعی صفویه و نظام مدنی مشروطه است و به همه اینها در محور ولایت فقیه معنای جدیدی داده است. تمدن نوین اسلامی حلقه واسطی بین گذشته و مطلوب آینده است.

وی با طرح این سوال که چرا اکنون ناگزیر به پرداختن به تمدن هستیم؟ گفت: کشورهایی که نظام سیاسی ندارند اما بیداری اسلامی دارند و در نهضت باقی مانده‌اند چون الگو و نظریه نداشتند در گام دوم تکامل متوقف شدند، اما ایران از این کشورها جلوتر است و از نهضت اسلامی به سمت نظام اسلامی حرکت می‌کند. کشورهای ترکیه و عربستان تعلق تمدنی آنها اسلامی نیست بلکه نهایتا تعلق فرهنگی آنها اسلام است. مانند خیلی از مسئولین ما در دولت و جناح‌های سیاسی.

وی در پایان سخنانش بیان کرد: زمانی گفت‌وگوی تمدن‌ها در کشور مطرح شد که از لحاظ نظری بسیار عالی بود اما گفت‌وگو باید بین دو تمدن زنده باشد نه تمدن مرده گذشته اسلام و تمدن زنده اسلام٬ این گفت‌وگو متعادل نیست. ما باید با میراث گذشته برتری تمدن خود را نسبت به غرب نشان دهیم.

انتشار در:

دیدگاهتان را بنویسید