پرسش یکی از مخاطبین ✅با عرض سلام و تسلیت ایام، از استاد درخواستی داشتم که کتاب های خوب و مهمی ( چه مخالف مبانی انقلاب و چه موافق آن) که به دلایل سقوط پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی پرداخته اند را معرفی کنید. با تشکر ?جواب : نجفی: با تشکر از دوست عزیز و پرسشگر ، به عرض تان می رسانم که به نظرم پرسش شما دو بخش مجزا و در هم تتیده دارد : اول سقوط رژیم شاهنشاهی پهلوی و دوم وقوع انقلاب اسلامی هر چند از نظر زمانی و یا همزمانی ما از یک پدیده واحد و ممتد سخن می گوییم ولی در واقع از دو سطح گفتمان و دو ماهیت جدای از هم گفتگو می کنیم که یکی در اصل “سلبی و برانداز” و دیگری” اثباتی و ایجابی” است ؛ اما اینکه این سلب و ایجاب چه نسبت واقعی با هم دارند نسئله علمی مهمی است که فکر می کنم کمتر کسی تاکنون به آن پرداخته است و در اذهان و مشهور آن است که این نسبت “علت و معلولی” است ، یعنی با سقوط نظام پهلوی و نارضایتی از آن ، انقلاب اسلامی به وقوع پیوست ؛ این مطلب به این سبک مورد نقد و خدشه می باشد : چون فشار و ظلم یک رژیم سیاسی یک موضوع است و وقوع یک انقلاب دینی اسلامی شیعی موضوعی دیگر ۰ اگر این مطلب که نارضایتی مردم صرفا و به تنهایی می توانست انقلاب ایجاد کند ، در زمان رضاشاه پهلوی فشار و اختناق بسیار بیشتر از زمان پسرش بود ولی انقلابی توسط همین مردم رخ نداد البته این نارضایتی عمومی بستر و تسهیل کننده شرایط یک انقلاب هست ولی شرط لازم و کافی و “علت تامه ” آن نمی باشد ۰ از طرف دیگر مسئله بر عکس است یعنی وقوع انقلاب اسلامی که با تحول در مردم شروع می شود در سر راه رشد خود با نظام حاکم درگیر شده و آن را ساقط و یا متحول می کند، مثل سرنگونی و سقوط رژیم پهلوی و تحول در ایران عصر مشروطیت۰ ??اما برای مطالعه هر دو قسمت می توان کتبی را معرفی نمود برای اطلاع از تحولات نظام پهلوی از ظهور تا سقوط می توان به خاطرات سران این رژیم و اسناد و مدارک ساواک و یا نهادهای حکومتی و حتی اسناد لانه جاسوسی امریکا و یا خاطرات سفرا و یا مقامات سیاسی و نظامی غربی مثل ژنرال هایزر و یا سولیوان و یا پارسونز انگلیسی اشاره کرد ۰ ??در مورد وقوع انقلاب اسلامی به غیر از تاریخ باید به اندیشه سیاسی و فلسفه تحول تاریخ و علوم و معارف دیگری هم توجه نمود ۰ هر چند راقم سطور اکثر تحلیل های داخلی و خارحی مربوط به وقوع انقلاب اسلامی را ناقص و حتی ضعیف می دانم ولی می توان به آثاری نسبتا قابل توجه که دیدگاه های مختلف و مفید داشته باشند را هم مورد اشاره قرار داد ؛ به عنوان مثال کتاب “انقلاب و نظریه اجتماعی ” به دیدگاه های متنوع داخلی در مورد انقلاب توجه نموده و خلاصه نظرات هر یک را آورده است ۰ ?موفق باشید۰
